นางสงกรานต์ปี 2562 “ทุงสะเทวี” ทรงพาหุรัดทัดดอกทับทิม นั่งเหนือครุฑ 

จากตำนานยังคงสืบสานประเพณีมาจวบจนทุกวันนี้ โหรพราหมณ์ กองพระราชพิธี สำนักพระราชวัง ได้ออกประกาศสงกรานต์ปี 2562 ว่า ปีกุน (มนุษย์ผู้หญิง ธาตุน้ำ) เอกศก จุลศักราช 1381 ทางจันทรคติเป็นปกติมาสวาร ทางสุริยคติเป็นปกติสุรทิน วันที่ 14 เมษายน 2562 เป็น “วันมหาสงกรานต์” ตรงกับวันอาทิตย์ขึ้น 10 ค่ำ เดือน 5 เวลา 15 นาฬิกา 03 นาที 03 วินาที นางสงกรานต์ปีนี้ ทรงนามว่า “ทุงสะเทวี” ทรงพาหุรัดทัดดอกทับทิม อาภรณ์แก้ว-ปัทมราค ภักษาหารอุทุมพร พระหัตถ์ขวาทรงจักร พระหัตถ์ซ้ายทรงสังข์ เสด็จนั่งมาเหนือหลังครุฑ เป็นพาหนะ

 

งานสงกรานต์ที่จัดขึ้นในทั่วทุกภาคของประเทศไทย ได้มีการเฟ้นตัวแทนนางสงกรานต์ที่งดงาม สืบสานประเพณีวัฒนธรรม “นางสงกรานต์ทุงสะเทวี” ในเวอร์ชั่นปี 2019 สวยสะกดทุกสายตา AROUND Online นำภาพนางสงกรานต์มาอวดความงดงามบางส่วนในปีนี้ว่ามีใครกันบ้าง

 

“แอน ทองประสม”

สง่าเกินบรรยายทุกท่วงท่า เป็นนางสงกรานต์ ในงาน “ไอคอนสยาม มหัศจรรย์เจ้าพระยา มหาสงกรานต์” เวอร์ชั่นนางทุงสะเทวี ทรงพาหุรัด ทัดดอกทับทิม

“แต้ว ณฐพร เตมีรักษ์”

มาพร้อมเครื่องแต่งกายไทยสมัยสุโขทัย งดงามราวกับผ่านประตูมิติสู่งาน “ไอคอนสยาม มหัศจรรย์เจ้าพระยา มหาสงกรานต์”

“เบลล่า ราณี แคมเปน”

โดดเด่นงดงามบนขบวนแห่นางสงกรานต์ทุงสะเทวี ในงาน “คิง เพาเวอร์ รางน้ำนครา 2562 เขษมสงกรานต์”

“แพนเค้ก เขมนิจ จามิกรณ์”

นางสงกรานต์ทุงสะเทวี มาพร้อมความสวยหวานอย่างไทย ในงาน “คิง เพาเวอร์ รางน้ำนครา 2562 “เขษมสงกรานต์”

“มะปราง กัญญ์ณรัณ วงศ์ขจรไกล”

สวมบทบาทนางสงกรานต์ทุงสะเทวี ได้เพอร์เฟ็คสวยสง่า ในงาน “คิง เพาเวอร์ รางน้ำนครา 2562 เขษมสงกรานต์”

 

ตำนานนางสงกรานต์

คติความเชื่อตำนานสงกรานต์ ซึ่งรัชกาลที่ 3 ให้จารึกลงในแผ่นศิลาติดไว้ที่วัดโพธิ์ เป็นเรื่องเล่าถึงความเป็นมาของประเพณีสงกรานต์ โดยสมมุติผ่านเรื่องราวธรรมบาลกุมารและนางสงกรานต์ทั้งเจ็ดเทียบกับแต่ละวันในสัปดาห์จากจารึกที่วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์) กล่าวตามพระบาลีฝ่ายรามัญว่า ครั้งหนึ่งนานมาแล้ว มีเศรษฐีคนหนึ่ง รวยทรัพย์แต่อาภัพบุตร ตั้งบ้านอยู่ใกล้กับนักเลงสุราที่มีบุตรสองคน วันหนึ่งนักเลงสุราต่อว่าเศรษฐีจนกระทั่งเศรษฐีน้อยใจ จึงได้บวงสรวงพระอาทิตย์ พระจันทร์ ตั้งจิตอธิษฐานอยู่กว่าสามปี ก็ไร้วี่แววที่จะมีบุตร อยู่มาวันหนึ่งพอถึงช่วงที่พระอาทิตย์ยกขึ้นสู่ราศีเมษ เศรษฐีได้พาบริวารไปยังต้นไทรริมน้ำ พอถึงก็ได้เอาข้าวสารลงล้างในน้ำเจ็ดครั้ง แล้วหุงบูชาอธิษฐานขอบุตรกับรุกขเทวดาในต้นไทรนั้น รุกขเทวดาเห็นใจเศรษฐี จึงเหาะไปเฝ้าพระอินทร์ ไม่ช้าพระอินทร์ก็มีเมตตาประทานให้เทพบุตรองค์หนึ่งนาม “ธรรมบาล” ลงไปปฏิสนธิในครรภ์ภรรยาเศรษฐี ไม่ช้าก็คลอดออกมา เศรษฐีตั้งชื่อให้กุมารน้อยนี้ว่า “ธรรมบาลกุมาร” และได้ปลูกปราสาทไว้ใต้ต้นไทรให้กุมารอยู่อาศัย

 

ต่อมาเมื่อธรรมบาลกุมารโตขึ้น ก็ได้เรียนรู้ซึ่งภาษานก และเรียนไตรเภทจบเมื่ออายุได้เจ็ดขวบ เขาได้เป็นอาจารย์บอกมงคลต่าง ๆ แก่คนทั้งหลาย อยู่มาวันหนึ่ง ท้าวกบิลพรหม ได้ลงมาถามปัญหากับธรรมบาลกุมาร 3 ข้อ ถ้าธรรมบาลกุมารตอบได้ก็จะตัดเศียรบูชา แต่ถ้าตอบไม่ได้จะตัดศีรษะธรรมบาลกุมารเสีย ท้าวกบิลพรหมถามธรรมบาลกุมารว่า “ตอนเช้าศรีอยู่ที่ไหน ตอนเที่ยงศรีอยู่ที่ไหน และตอนค่ำศรีอยู่ที่ไหน” ทันใดนั้นธรรมบาลกุมารจึงขอผัดผ่อนกับท้าวกบิลพรหมเป็นเวลา 7 วัน ทางธรรมบาลกุมารก็พยายามคิดค้นหาคำตอบ ล่วงเข้าวันที่ 6 ธรรมบาลกุมารก็ลงจากปราสาทมานอนอยู่ใต้ต้นตาล เขาคิดว่า ขอตายในที่ลับยังดีกว่าไปตายด้วยอาญาท้าวกบิลพรหม บังเอิญบนต้นไม้มีนกอินทรี 2 ตัวผัวเมียเกาะทำรังอยู่ นางนกอินทรีถามสามีว่า “พรุ่งนี้เราจะไปหาอาหารแห่งใด สามีตอบนางนกว่า เราจะไปกินศพธรรมบาลกุมาร ซึ่งท้าวกบิลพรหมจะฆ่าเสีย ด้วยแก้ปัญหาไม่ได้” นางนกจึงถามอีกว่า “คำถามที่ท้าวกบิลพรหมถามคืออะไร” สามีก็เล่าให้ฟัง ซึ่งนางนกก็ไม่สามารถตอบได้ สามีจึงเฉลยว่า “ตอนเช้า ศรีจะอยู่ที่หน้า…คนจึงต้องล้างหน้าทุก ๆ เช้า ตอนเที่ยง…ศรีจะอยู่ที่อก คนจึงเอาเครื่องหอมประพรมที่อก ส่วนตอนเย็น…ศรีจะอยู่ที่เท้า คนจึงต้องล้างเท้าก่อนเข้านอน” ธรรมบาลกุมารก็ได้ทราบเรื่องที่นกอินทรีคุยกันตลอด จึงจดจำไว้

ครั้นรุ่งขึ้น ท้าวกบิลพรหมก็มาตามสัญญาที่ให้ไว้ทุกประการ ธรรมบาลกุมารจึงนำคำตอบที่ได้ยินจากนกไปตอบกับท้าวกบิลพรหม ท้าวกบิลพรหมจึงตรัสเรียกธิดาทั้งเจ็ดอันเป็นบาทบาจาริกาพระอินทร์มาประชุมพร้อมกัน แล้วบอกว่า เราจะตัดเศียรบูชาธรรมบาลกุมาร ถ้าจะตั้งไว้ยังแผ่นดิน ไฟก็จะไหม้โลก ถ้าจะโยนขึ้นไปบนอากาศ ฝนก็จะแล้ง ถ้าจะทิ้งในมหาสมุทร น้ำก็จะแห้ง จึงให้ธิดาทั้งเจ็ดนำพานมารองรับ แล้วก็ตัดเศียรให้นางทุงสะ ผู้เป็นธิดาองค์โต จากนั้นนางทุงสะก็อัญเชิญพระเศียรท้าวกบิลพรหมเวียนขวารอบเขาพระสุเมรุ 60 นาที แล้วเก็บรักษาไว้ในถ้ำคันธุลี ในเขาไกรลาศ บูชาด้วยเครื่องทิพย์ พระเวสสุกรรมก็เนรมิตโรงประดับด้วยแก้ว 7 ประการ ชื่อ “ภควดี” ให้เป็นที่ประชุมเทวดาทั้งปวงก็เอาเถาฉมูนวดลงมาล้างในสระอโนดาต 7 ครั้ง แล้วก็แจกกันเสวยทุกๆ องค์

 

จากนั้นมาทุก ๆ 1 ปี ธิดาของท้าวกบิลพรหมทั้ง 7 องค์ ก็จะผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนมาทำหน้าที่อัญเชิญพระเศียรท้าวกบิลพรหม แห่ไปรอบเขาพระสุเมรุ เป็นเวลา 60 นาที แล้วประดิษฐานตามเดิม ในแต่ละปีนางสงกรานต์แต่ละนางจะทำหน้าที่ผลัดเปลี่ยนกันตามวันมหาสงกรานต์

 

นางสงกรานต์ ทั้ง 7 องค์

ทุงสะเทวี นางสงกรานต์ประจำวันอาทิตย์

ถ้าวันอาทิตย์เป็นวันมหาสงกรานต์ นางสงกรานต์นาม “ทุงสะเทวี” จะทัดดอกทับทิม มีปัทมราค (แก้วทับทิม) เป็นเครื่องประดับ ภักษาหาร คือ อุทุมพร (มะเดื่อ) อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ ขวาถือจักร พระหัตถ์ซ้ายถือสังข์ เสด็จไสยาสน์เหนือปฤษฎางค์ครุฑ

 

โคราดเทวี นางสงกรานต์ประจำวันจันทร์
ถ้าวันจันทร์เป็นวันมหาสงกรานต์ นางสงกรานต์นาม “โคราคะเทวี” จะทัดดอกปีป มีมุกดาหาร (ไข่มุก) เป็นเครื่องประดับภักษาหาร คือ เตละ (น้ำมัน) อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาถือพระขรรค์ พระหัตถ์ซ้ายถือไม้เท้า เสด็จประทับเหนือพยัคฆ์ (เสือ)

 

รากษสเทวี นางสงกรานต์ประจำวันอังคาร
ถ้าวันอังคารเป็นวันมหาสงกรานต์ นางสงกรานต์นาม “รากษสเทวี” จะทัดดอกบัวหลวง มีโมรา (หิน) เป็นเครื่องประดับ ภักษาหาร คือ โลหิต (เลือด) อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาถือตรีศูล พระหัตถ์ซ้ายถือธนู เสด็จประทับเหนือวราหะ (หมู)

 

มัณฑาเทวี นางสงกรานต์ประจำวันพุธ
ถ้าวันพุธเป็นวันมหาสงกรานต์ นางสงกรานต์นาม “มณฑาเทวี” จะทัดดอกจำปา มีไพฑูรย์ (พลอยสีเหลืองแกมเขียว) เป็นเครื่องประดับ ภักษาหาร คือ นมและเนย อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ ขวาถือเหล็กแหลม พระหัตถ์ซ้ายถือไม้เท้า เสด็จไสยาสน์เหนือปฤษฎางค์คัสพะ (ลา)

 

กิริณีเทวี นางสงกรานต์ประจำวันพฤหัสบดี
ถ้าวันพฤหัสบดีเป็นวันมหาสงกรานต์ นางสงกรานต์นาม “กิริณีเทวี” จะทัดดอกมณฑา (ยี่หุบ) มีมรกตเป็นเครื่องประดับ ภักษาหาร คือ ถั่วและงา อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาถือพระขรรค์ พระหัตถ์ซ้ายถือปืน เสด็จไสยาสน์เหนือปฏษฎางค์ชสาร (ช้าง)

 

กิมิทาเทวี นางสงกรานต์ประจำวันศุกร์
ถ้าวันศุกร์เป็นวันมหาสงกรานต์ นางสงกรานต์นาม “กิมิทาเทวี” จะทัดดอกจงกลนี มีบุษราคัมเป็นเครื่องประดับ ภักษาหาร คือ กล้วยและน้ำ อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาถือพระขรรค์ พระหัตถ์ซ้ายถือพิณ เสด็จประทับยืนเหนือมหิงสา (ควาย)

 

มโหทรเทวี นางสงกรานต์ประจำวันเสาร์
ถ้าวันเสาร์เป็นวันมหาสงกรานต์ นางสงกรานต์นาม “มโหธรเทวี” จะทัดดอกสามหาว (ผักตบชวา) มีนิลรัตน์เป็นเครื่องประดับ ภักษาหาร คือ เนื้อทราย อาวุธคู่กาย พระหัตถ์ขวาถือจักร พระหัตถ์ซ้ายถือตรีศูล เสด็จประทับเหนือมยุราปักษา (นกยูง)

 

ส่วนทางล้านนาจะเรียกชื่อต่างออกไป

• วันอาทิตย์ ชื่อ นางแพงศรี
• วันจันทร์ ชื่อ นางมโนรา
• วันอังคาร ชื่อ นางรากษสเทวี
• วันพุธ ชื่อ นางมันทะ
• วันพฤหัส ชื่อ นางัญญาเทพ
• วันศุกร์ ชื่อ นางริญโท
• วันเสาร์ ชื่อ นางสามาเทวี

 

Photo Credit: งานไอคอนสยาม มหัศจรรย์เจ้าพระยา มหาสงกรานต์ | งานคิง เพาเวอร์ รางน้ำนครา 2562 เขษมสงกรานต์